Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà là một trong những bệnh nguy hiểm nhất, gây suy giảm sự phát triển và sinh sản của gà. Mặc dù khả năng lây nhiễm thấp, nhưng tỷ lệ gây tử vong rất cao. Giúp hiểu rõ hơn về bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà và những kinh nghiệm phòng và trị bệnh hiệu quả nhằm giảm thiệt hại kinh tế, đừng bỏ qua bài viết này để tìm hiểu chi tiết nhé!
Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà, còn được gọi là bệnh sốt rét gà, là một bệnh nguy hiểm có vật truyền trung gian như muỗi vằn, đĩa. Khi muỗi hoặc đĩa đốt và truyền bệnh vào cơ thể gà, các đơn bào sẽ phát triển và ký sinh trong hồng cầu của gà.
Dù bệnh có tỷ lệ và khả năng lây nhiễm thấp giữa các cá thể trong cùng một đàn, mức độ gây thiệt hại của nó vẫn được đánh giá là nguy hiểm tương đương với các bệnh truyền nhiễm khác thường gặp ở gà. Tỷ lệ chết khi nhiễm bệnh rất lớn do hệ miễn dịch của gà suy yếu nhanh chóng, kết hợp với tình trạng thiếu máu, làm tăng khả năng nhiễm các bệnh thứ phát nguy hiểm hơn.
Ký sinh trùng gây bệnh phát triển mạnh mẽ trong môi trường có khí hậu ẩm ướt, nắng nóng. Bệnh xuất hiện trên đàn gia cầm ở nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Theo thống kê của các chuyên gia nghiên cứu tại Việt Nam, vào mùa nóng từ tháng 3 đến tháng 8 hàng năm, số lượng gà nhiễm bệnh rất lớn, bùng phát thành dịch và diễn biến phức tạp. Điều này gây ra thiệt hại rất lớn cho các hộ chăn nuôi và khó có thể giải quyết nhanh chóng, triệt để.
Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà, do đơn bào Leucocytozoon gây ra, là một căn bệnh nguy hiểm cho gia cầm. Leucocytozoon thuộc họ trùng roi, bộ Haemosporidia, ngành Protozoa, với khoảng 67 loài đã được xác định là gây bệnh cho hơn 100 loài gia cầm, thủy cầm và chim.
Đơn bào Leucocytozoon có kích thước nhỏ, phân chia thành hợp tử và di chuyển lên tuyến nước bọt của các vật chủ trung gian như muỗi, đĩa, bọ mạt. Khi truyền bệnh vào cơ thể gà, ký sinh trùng này phá hủy tế bào hồng cầu và bạch cầu, gây thiếu máu, suy nhược sức khỏe. Đối với gia súc đang mang thai, bệnh có thể gây sảy thai. Sau đó, ký sinh trùng xâm nhập vào các cơ quan nội tạng như gan và thận, gây biến dạng và xuất huyết.
Nguồn gây ra dịch bệnh chủ yếu là các loài côn trùng hút máu, như muỗi và đĩa, truyền mầm bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà. Bệnh xuất hiện ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia có điều kiện khí hậu thuận lợi cho sự phát triển của côn trùng hút máu.
Với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, nhiều ao hồ, kênh rạch, các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, là vùng rất dễ bị lây nhiễm dịch bệnh này. Việc kiểm soát và phòng ngừa bệnh đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ người chăn nuôi, bao gồm quản lý môi trường sống của gia cầm và hạn chế tiếp xúc với các vật chủ trung gian truyền bệnh.
Bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà thường xảy ra ở gà trên 35 ngày tuổi, đặc biệt trong các trang trại có nhiều muỗi vào mùa mưa. Một số triệu chứng được chia ở hai thể gồm thể cấp tính và thể mãn tính.
Trong giai đoạn cấp tính của bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà, thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 7 đến 12 ngày và sẽ biểu hiện các triệu chứng sau:
Sốt cao (44 độ C), uống nhiều nước
Tiêu chảy với phân xanh vàng, xanh trắng, hoặc xanh lợt
Run rẩy vì rét, đi không vững, mào và tích nhợt nhạt
Miệng chảy nhiều nước nhờn, gầy sút nhanh và lông bị xù
Gà rúc đầu vào cánh tìm chỗ ấm
Ho hen, khó thở, đứng lẻ loi, mắt nhắm nghiền hoặc nằm tụm đống
Bỏ ăn và chết, thường chết lác đác vào ban đêm rồi tăng lên cả ban ngày
Gà chết có hộc máu ở miệng, mũi, mào tích thâm đen, nằm thõng cổ
Giảm sản lượng trứng, trứng bé hoặc vỏ mềm dễ vỡ, giảm tỷ lệ phôi và tỷ lệ ấp nở
Thể mãn tính, còn được gọi là thể mang trùng, phát triển khi thể cấp tính chuyển sang giai đoạn này và thường xảy ra ở gà trưởng thành với các biểu hiện sau:
Sốt ngắt quãng, giảm ăn rồi lại ăn
Tiêu chảy không liên tục, phân loãng màu xanh
Gà chậm lớn, thiếu máu, mào thâm
Lười vận động, gầy nhưng ít chết, là nguồn bệnh ẩn nguy hiểm
Gà đẻ giảm tỷ lệ đẻ hoặc ngừng đẻ đột ngột, một số con bị liệt chân
Tỷ lệ chết khoảng 5-20%
Quan sát gà bị chết do ký sinh trùng đường máu sẽ thường thấy:
Các xuất huyết bên ngoài như: xuất hiện lấm tấm trên phần cơ ngực, cơ đùi, dưới da, chân và cánh của gà.
Máu gà bị nhiễm bệnh thường loãng và khó đông, đặc biệt là không đông lại được.
Khi gà chết do đột tử, máu có thể đông đọng trong lồng ngực, phổi và xoang bụng. Máu trong lồng ngực thường loãng và đông chậm.
Gan và lách của gà nhiễm bệnh thường sưng to, nhợt nhạt, mềm dễ vỡ, có nhiều điểm hoại tử hoặc xuất huyết thành vết chấm tròn. Trong một số trường hợp, gan có màu thâm đen hoặc xanh đen.
Thận của gà bị nhiễm bệnh thường sưng to, lồi lên, rìa thận có thể xuất huyết và có nhiều tụ điểm trắng trên bề mặt.
Buồng trứng và ống dẫn trứng của gà nhiễm bệnh thường bị viêm thoái hóa, gây ra các trứng non bị vỡ và viêm dính phúc mạc.
Bước 1: Để ngăn chặn sự lây lan của bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà, cần thực hiện các biện pháp sau đây:
Phát quang và vệ sinh toàn bộ không gian trại, loại bỏ các nơi mà côn trùng có thể sinh sống và sinh sản.
Sử dụng thuốc diệt côn trùng, muỗi để phun trong và xung quanh khu vực trại.
Thay chất độn chuồng mới sau khi đã được phun sát trùng để đảm bảo không gian sạch sẽ.
Bước 2: Đối với bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà, sử dụng các kháng sinh đặc trị như Sulphamonomethoxine, Trimethoprim theo đúng liều lượng và hướng dẫn của nhà sản xuất. Các thuốc này không chỉ điều trị bệnh mà còn ngăn ngừa nhiễm trùng và giảm thiểu các biến chứng như xuất huyết và dung giải tế bào máu. Nếu gà bị sốt, có thể sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol.
Ngoài ra, kết hợp sử dụng thuốc bổ tăng sức đề kháng như vitamin A, vitamin K3 để giúp gà phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
Bước 3: Sau khi điều trị khỏi bệnh, cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh lâu dài cho đàn gà:
Trộn Sulfamonomethoxine vào thức ăn với liều phòng bệnh, cho gà ăn liên tục trong 5-7 ngày, sau đó nghỉ khoảng 3-5 ngày rồi tiếp tục sử dụng. Đây là biện pháp đặc biệt quan trọng trong mùa mưa gió và ẩm thấp.
Sử dụng thuốc bổ gan thận để tăng hiệu quả của thuốc và hỗ trợ quá trình đào thải thuốc qua gan thận, tránh gây hư hại cho các cơ quan này. Các thuốc bổ gan thận có thể dùng cùng với thuốc phòng bệnh trong khoảng thời gian nhất định, tuân thủ lịch trình sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Tránh xây dựng chuồng ở những khu vực dễ ngập nước và thường xuyên phát quang bụi rậm. Phun thuốc diệt muỗi và côn trùng khắp khu vực nuôi để tiêu diệt các vật chủ trung gian của bệnh. Đồng thời, quản lý chặt chẽ và tăng cường các biện pháp chăm sóc sức khỏe cho đàn gà, chủ động phòng ngừa bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà.
Rải chất độn chuồng lên nền trấu với lượng 1kg cho mỗi 10 – 20m2 chuồng nuôi và thường xuyên phun thuốc sát trùng để giữ cho môi trường chuồng trại luôn sạch và khô ráo.
Để đảm bảo hiệu quả sát trùng tối ưu, hãy sử dụng sản phẩm sát trùng Advance APA Clean, giúp bảo vệ đàn gà an toàn khỏi các ký sinh trùng đường máu.
Khi phát hiện dịch bệnh bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà bùng phát, cần tách riêng và cách ly những con gà khỏe mạnh. Trộn kháng sinh Sulfamonomethoxine vào thức ăn và cho gà ăn liên tục trong 5-7 ngày, sau đó nghỉ ít nhất 3-5 ngày trước khi tiếp tục sử dụng.
Hãy thường xuyên quan sát tình trạng sức khỏe của đàn gà để phát hiện và xử lý kịp thời các dấu hiệu của bệnh, từ đó giảm thiểu tối đa tổn thất.
Vaccine phòng bệnh ký sinh trùng đường máu hiện chưa phổ biến và chi phí sử dụng cao, do đó việc bổ sung hàng ngày cho gà các chất điện giải, vitamin và khoáng chất là biện pháp phòng bệnh hiệu quả hơn cả.
Trên đây là những thông tin cần thiết về nguyên nhân, triệu chứng, và cách phòng trị bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn thành công trong việc bảo vệ và chăm sóc đàn gà của mình. Theo dõi các bài viết mới nhất từ SV388 để có thêm thông tin hữu ích!
